Ik ben een vluchteling en ik woon in Meppel. Eerlijk gezegd was Nederland een noodzaak voor mij. Ik ben niet gelukkig, maar ik ben gedwongen. Elke keer als ik in de spiegel kijk, zie ik mijn eigen land. Maar ik ben ook niet ondankbaar. Ik ben jullie dankbaar.

Toen ik samen met mijn dochter bij de poort van Ter Apel stond, keek ik voor de laatste keer achterom. Ik vergeet die weg voor en achter mij nooit. Met een geel A4’tje in mijn hand hebben mijn dochtertje en ik vijf AZC’s doorgemaakt. Mijn naam was niet langer belangrijk; mijn identiteit was dat gele papiertje. Op de eerste dag vroeg mijn dochter: “Mama, waar zijn we?” Ik zei dat we op vakantie waren, dat we samen op een moeder-dochter vakantie zouden gaan. Ze was 2,5 jaar oud en werd enthousiast. In het kamp heb ik mijn dochter de grootste leugens verteld.

Ik ben een vluchteling, mijn naam is Sibel. Ik ben een politieke vluchteling uit Turkije. Nu zal ik u de waarheid vertellen.

Vluchtelingenkampen zijn de laagste punten waar de mensheid kan komen, want ze zijn het resultaat van uitbuiting, honger, oorlog en antidemocratie – omstandigheden waarvoor eigenlijk alle landen ter wereld verantwoordelijk zijn. Het zijn plekken waar de vragen “Wie heeft gelijk?” en “Wie heeft ongelijk?” door elkaar lopen. Vluchtelingenkampen zouden eigenlijk de schaamte van alle staten moeten zijn. Hoewel ze als een uitgestoken, warme hand naar de mensheid lijken, ligt er een meer universele tragedie achter. Deze kampen zijn de tragische eindes van archetypen die spreken over deugd en eer. Hier vind je alles.

Door vluchtelingenkampen loop je met een brandende pijn in je hart. En als je een echte vluchteling bent, dooft dat vuur nooit helemaal – het wordt minder, maar gaat niet uit. Een echte vluchteling is namelijk echt staatloos. Daarom voelde het als een mentale strijd om mijn dochter in deze kampen te laten opgroeien. Ik was hier niet voor mezelf, maar voor haar. Mijn dochter mocht geen slachtoffer worden van mijn politieke keuzes. Ze mocht niet in een gevangenis opgroeien. Het was een moeilijk en pijnlijk besluit.

In elk opvangcentrum waar ik kwam, vroeg ik me af: “Waarom zijn deze mensen hier? Is iedereen hier een slachtoffer? Is iedereen een slachtoffer van onrecht?” Ik heb mijn antwoorden door ervaring gevonden. Nee, niet iedereen is een slachtoffer. Ik heb gezien dat het asielsysteem wordt misbruikt door mensen die niet politiek of menselijk vervolgd zijn of door oorlog getroffen zijn. Ik heb geprobeerd deze mensen te begrijpen, maar meestal waren hun motieven sociaal-economisch, wat op zichzelf ook een vorm van slachtofferschap is. Uiteindelijk leidt deze verwarring ertoe dat echte vluchtelingen, die dringend hulp nodig hebben, langere en zwaardere processen moeten doorstaan. Het maakt hun integratie moeilijker en verhoogt hun trauma’s.

Ondertussen stapelden de problemen zich op: de problemen van de COA-medewerkers, de stapels dossiers bij de IND, de uitspraken van mensenrechtenactivisten, vluchtelingenbeleid, racistische uitingen, getto’s, criminele activiteiten en onvoldoende opvangcentra – het werd een groeiende crisis. Uiteindelijk stonden we voor een paradox.

In Assen werden ik en ongeveer zeven andere gezinnen naar een tijdelijke opvang voor alleenstaande mannen gestuurd, een plek die leek op een beurshal. Normaal gesproken horen gezinnen daar niet te zijn. De COA-medewerkers kwamen slechts één keer per dag, bleven kort en lieten ons dan weer achter met ons lot. Er was beveiliging, maar zij maakten zich vooral zorgen om hun eigen veiligheid, wat begrijpelijk was. Waarom? Omdat de jonge mannen daar de hele nacht voetbalden, blowden, vochten, gokten, halfnaakt naar de douches gingen die midden in de hal stonden. Gezinnen waren zo bang dat ze niet alleen naar het toilet durfden te gaan. Baby’s huilden de hele nacht door het lawaai, en als je klaagde, kon de beveiliging weinig doen, omdat zij zelf ook bang waren.

Wanneer ik heet water wilde halen voor het eten van mijn dochter, werd ik geconfronteerd met mannen die ik niet kon verstaan, maar die me intimiderende blikken en woorden gaven.

Geschiedenis laat zien dat vrouwen en kinderen nooit beschermd zijn geweest in tijden en plaatsen van chaos. Ik heb geprobeerd deze mensen ook te begrijpen. Ter Apel valt niet te beschrijven – je moet het meemaken om het te begrijpen.

Emmen was mijn laatste en vijfde kamp. Het was een deportatiekamp, maar ik had al een verblijfsvergunning. Ik hoorde daar niet meer te zijn, maar ik had nog geen gemeente. Er waren meer gezinnen in dezelfde situatie. Uiteindelijk kwamen ook daar weer jonge mannen, omdat er simpelweg geen ruimte meer was in andere centra. Zelfs de COA-medewerkers leken nu slachtoffers van het systeem. En de mensen die rondom deze kampen woonden, waren dat eigenlijk ook. Terwijl je één wond probeerde te helen, maakte je een andere open. Prostitutie, diefstal, geweld, wapens, intimidatie — ik heb het allemaal gezien, met mijn eigen ogen en die van mijn dochter.

Op een gegeven moment betrapte ik mezelf erop dat ik iemand die een oor had afgesneden, probeerde te begrijpen. Toen zei ik tegen mezelf: “Blijf kalm, Sibel, je verliest je verstand.” Want dit kon niet de juiste manier zijn. De juiste manier was om echte slachtoffers te beschermen, gezinnen, kinderen en vrouwen niet over te laten aan deze mannen. De juiste manier was om jonge alleenstaande mannen ver weg van bewoonde gebieden te plaatsen. Natuurlijk waren er ook echt kwetsbare jongeren, maar zij waren helaas in de minderheid.

Het vluchtelingenprobleem is geen nieuw probleem. Het bestaat al sinds landen grenzen hebben getrokken, en waarschijnlijk zal het altijd blijven bestaan. Herinner je je de woorden van Warsan Shire (schrijver, redacteur, dichter en leraar, geboren uit Somalische ouders in Kenia en op 1-jarige leeftijd verhuisd naar het Verenigd Koninkrijk)? 

“Je moet begrijpen dat niemand zijn kinderen op een boot zet, als het water veiliger is dan het land…”

Denk je dat gezinnen dit vrijwillig doen? Of niet?

Wie is een vluchteling?

Wat is veiliger, water of land?

Wie heeft gelijk?

Is er een juiste partij?

Heeft het allemaal wel zin?

Is er een oplossing?

Gebruiken alle staten woorden of rekenmachines om het vluchtelingenprobleem op te lossen?

Sibel Yiğittekin

Vragen die Lianne nog aan Sibel heeft gesteld:

En wat maakt bij jou de grootste trauma? Is er een situatie waardoor jij het meest bent geraakt of misschien meerdere?

Ik had een goede financiële situatie, maar eerlijk gezegd was ik toch een beetje in mijn trots gekrenkt dat mijn dochter in zo’n omgeving moest wonen. Ik schaamde mij voor mijn dochter.

De eerste nacht kwam er een alleenstaande Afghaanse man naar me toe en wilde me kussen in het bijzijn van mijn dochter. In de tent. Er waren goede mensen en zij hielpen. Wederom in de tent: een baby met 39,5 graden koorts. De baby hield niet op met huilen. Zijn moeder was overleden en hij had een vader. De man was erg wanhopig. De dokters kwamen, maar deden niets. Defne had antibiotica en koortswerende zetpillen die ik gebruikte. Niemand bekommerde zich om de baby. ’s Nachts bedreven alleenstaande jongens en meisjes de liefde in de tent. Ze ontmoeten elkaar daar en bedrijven de liefde. Ze gebruiken marihuana. Nog meer dingen. Ik weet niet welke. En een Arabische jongeman spoot zijn sperma in de kinderwagen van mijn dochter. Hij masturbeerde. Ik kan het niet meer uitleggen, Lianne, ik voel me slecht.

Maar ook erg dat je nooit een plekje voor jezelf hebt gehad en als ik het zo bekijk was het altijd wachten tot je weer kon slapen, geen activiteiten.

En kreeg je wel normaal eten?

Elk kamp is anders, Lianne. In sommige kampen zijn er activiteiten, maar je mag er niet heen. Er zijn altijd mannen. In sommige kampen krijg je geld zodat je je eigen eten kunt koken in de gemeenschappelijke keuken. In sommige kampen wordt er geen geld gegeven, maar voedsel uitgedeeld. Ik heb allerlei kampen gezien. Ik heb 5 kampen bezocht. Ze zijn allemaal problematisch. Er is maar één oplossing voor dit probleem. Degenen die het echt nodig hebben, moeten komen. De meeste Syriërs die hierheen kwamen, leefden al jaren als vluchtelingen in Turkije. Ze hebben een huis gekocht, ze spreken Turks en hebben geen veiligheidsproblemen. Ik vraag waarom je gekomen bent. Ze zeggen dat ik hard werk in Turkije. Ik ben er ook mee bezig, wat is het probleem, zeg ik. Ze zeggen dat Europa beter is. Ze zeggen dat Turkije duur is. Maar ze vertellen de IND ook dat we gevlucht zijn voor de oorlog en dat de Turken ons niet willen. Er zijn ook veel Turken die liegen.

Dit is een hele moeilijke vraag. Ik heb dit in de tekst geschreven. Ik wou dat iedereen in zijn eigen land kon blijven. Maar als dat niet werkt, dan moeten vluchtelingen om echt bewijs worden gevraagd. Op deze manier worden het COA en de IND ontlast. De kampen zitten erg vol. COA is ook bang.

Conclusie: Als wij meegaan in deze vorm van opvang zal het nooit stoppen, wij moeten met zijn allen wel weten waar wij aan beginnen. Het schendt de wet op de mensenrechten…

Laten wij ons hart spreken?

Lieve Groet Sibel en Lianne